Zielonki ze ścierniska

Mówi się, że dla poplonów ścierniskowych jeden dzień lipca to tyle, co tydzień sierpnia lub cały wrzesień. Dlatego trzeba zadbać o to, aby wysiać je jak najwcześniej - najlepiej w trzeciej dekadzie lipca. Tylko wyjątkowo można wysiewać do 5 sierpnia szybko rosnące rośliny niemotylkowe.

Poplony ścierniskowe uprawia się po roślinach wcześnie schodzących z pola, takich jak jęczmień ozimy, ziemniaki i warzywa wczesne, rzepak ozimy oraz mieszanki roślin jarych zbierane na zielonkę. Optymalnym terminem ich siewu jest III dekada lipca. Warunkiem udania się poplonów jest suma opadów wynosząca od lipca do września 140-160 mm.
   Do uprawy poplonów nadają się następujące gatunki roślin motylkowatych:
      - gleby lekkie: łubin żółty, seradela, wyka kosmata (ozima),
      - gleby średnie: łubin żółty i wąskolistny, groch pastewny-peluszka, wyka kosmata,
      - gleby ciężkie: bobik, groch pastewny, wyka siewna, wyka kosmata.
   Spośród roślin niemotylkowatych zalecane są gatunki:
      - gleby lekkie: facelia błękitna, gorczyca biała,
      - gleby średnie: słonecznik,
      - gleby ciężkie: słonecznik, rzepak jary i ozimy.

                                                     Wykorzystanie roślin niemotylkowatych…

…zmniejsza koszty uprawy poplonów ścierniskowych. Ponadto gorczyca biała ogranicza występowanie mątwika - groźnego szkodnika buraków cukrowych. Ważny jest także dobór nie tylko gatunków, lecz również odmian. Należy dobierać takie, które cechuje szybkie tempo wzrostu i rozwoju.
Najwyżej plonują mieszanki, w których podstawą jest gatunek roślin najbardziej nadający się do uprawy w lokalnych warunkach. Pozostałe składniki mieszanki (1-2 gatunki) powinny zapewnić dobry plon w wypadku wystąpienia niekorzystnych warunków pogodowych. Ilość wysiewanych nasion powinna zapewnić dobre przykrycie gleby przez rośliny. Normę wysiewu należy zwiększyć o 25 proc. w porównaniu z zalecaną w plonie głównym.
Bardzo ważne jest, aby mieszanek poplonowych nie siać zbyt głęboko - nie głębiej niż 2-3 cm. Nasiona wtedy wcześniej kiełkują, a w pierwszych kilku dniach następuje szybszy wzrost roślin. Umożliwia to wcześniejsze ukorzenienie się, co z kolei powoduje zwiększoną odporność na gorsze warunki wilgotnościowe, a zarazem szybsze osiągnięcie przez korzenie żyźniejszych, głębszych warstwy gleby.

                                                      Przedsiewna uprawa gleby powinna…

…być zrobiona jak najszybciej po zbiorze przedplonu. Wykonuje się wtedy niezbyt głęboką orkę: 10-12 cm na glebach lekkich i 14-16 cm na cięższych, a wałem Campbella przyspiesza się osiadanie gleby przed wysiewem nasion. Najlepsze przygotowanie pola pod zasiew poplonów może zapewnić agregat do siewu bezorkowego. Pozwala on przyspieszyć termin siewu i ograniczyć wyparowanie wilgoci z gleby.
W czasie żniw nie ma zwykle czasu, aby wysiać nawozy pod poplony. Jeżeli były one planowane wcześniej, to możliwe było zastosowanie zwiększonego nawożenia fosforowego i potasowego pod plon główny. Jeżeli w poplonie przeważają rośliny strączkowe, to nawożenie azotowe jest zbędne lub można zmniejszyć jego ilość. Możliwa jest także całkowita rezygnacja z przedsiewnego nawożenia pod poplon i zastąpienie go dokarmianiem dolistnym, na przykład nawozem fosforowo-potasowym Alkalin PK. Po rozpuszczeniu w wodzie można opryskiwać nim rośliny w fazie końca krzewienia i powtórzyć zabieg po 3-4 tygodniach. Taki sposób odżywiania roślin jest korzystny zwłaszcza w lata suche, gdy utrudnione jest pobieranie składników pokarmowych z gleby.     

                                                               Mieszanki na różne gleby

   Mieszanki poplonowe na gleby lekkie:
      - 130 kg łubinu żółtego, 30 kg seradeli,
      - 100 kg łubinu żółtego, 40 kg wyki kosmatej,
      - 80 kg łubinu żółtego, 4 kg facelii,
      - 30 kg seradeli, 3 kg facelii,
      - 10 kg gorczycy białej, 5 kg facelii.
   Mieszanki poplonowe na gleby średnie:
      - 100 kg łubinu żółtego, 100 kg grochu pastewnego,
      - 120 kg łubinu żółtego, 60 kg grochu pastewnego, 40 kg wyki kosmatej,
      - 140 kg łubinu wąskolistnego, 100 kg grochu pastewnego,
      - 130 kg grochu pastewnego, 12 kg słonecznika.
   Mieszanki poplonowe na gleby ciężkie:
      - 140 kg bobiku, 60 kg grochu pastewnego, 60 kg wyki siewnej, 10 kg słonecznika,
      - 80 kg bobiku, 80 kg grochu pastewnego, 60 kg wyki kosmatej,
      - 100 kg bobiku, 100 kg grochu pastewnego, 15 kg słonecznika,
      - 50 kg grochu pastewnego, 20 kg wyki siewnej, 4 kg rzepaku.

                                                         Jakie mieszanki na paszę?

W przypadku intensywnej produkcji zwierzęcej (np. chowie bydła mlecznego) stosuje się mieszanki poplonowe trawiaste oraz motylkowato-trawiaste. W ich skład wchodzą: trawy krótkotrwałe ale wysokoplonujące (jak życica wielokwiatowa), wyka ozima oraz koniczyna inkarnatka, która lepiej znosi niedobory wody. Daje to korzyści w postaci paszy objętościowej dostarczającej białko, ale także dzięki roślinom motylkowatym polepsza strukturę gleby.
Inną mieszanką poplonową, dającą bardzo wysoki plon paszy przy intensywnym nawożeniu, jest Futtertrio – składająca się z trzech odmian życicy westerwoldzkiej (tj. dwóch odmian diploidalnych oraz jednej odmiany tetraploidalnej). Jest to mieszanka jednoroczna, użytkowana kośnie lub pastwiskowo. Wysiewana jest w II dekadzie sierpnia, po zbiorze zbóż, w ilości 45 kg/ha. Pierwszy pokos możemy zebrać już w pierwszym roku wysiewu (przy sprzyjających warunkach pogodowych). Intensywne nawożenie rozpoczynamy natomiast w roku następnym, przed ruszeniem wegetacji. Zapewnia nam to o 30% większy pokos niż z tradycyjnych łąk.
Mieszanki poplonowe, oprócz tego że poprawiają właściwości i strukturę gleby, mogą uratować nam bazę paszową dla zwierząt gospodarskich.

Lidia Napiórkowska
Oddział Ostrołęka

Źródła:
1, Top Agrar 7/15
2. www.modr.maszowsze.pl
3. www.farmer.pl
4. www.oodr.pl
5. www.odr.zetobi.com

Przygotował A.D.